14-martda kimlar tug’ilgan va u kunda nimalar bo’lgan?
👉 BAYRAMLAR:
🌏 Xalqaro matematika kuni.
🌏 Xalqaro “Pi” kuni.
🌏 Butunjahon buyrak kuni.
🌏 Professional spikerlar kuni.
🌏 Xalqaro maktab ovqatlari kuni.
🌏 Daryolar uchun xalqaro harakat kuni.
🌏 Videomagnitofonning tug‘ilgan kuni.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇪🇪 Estoniya – Ona tili kuni.
🇹🇯 Tojikiston – Prokuratura xodimlari kuni.
🇺🇦 Ukraina – Ko’ngilli jangchilar kuni.
🇦🇩 Andorra – Konstitutsiya kuni.
🇻🇨 Sent-Vinsent va Grenadina – Milliy Qahramonlar kuni.
🇦🇱 Albaniya – Yoz kuni.
🇯🇵 Yaponiya – Oq kuni.
👉 VOQEALAR:
– 1309 – Granada amiri Muhammad III al-Mahlu ukasi Nasr I foydasiga taxtdan voz kechishga majbur bo’ldi.
– 1369 – Kastiliyadagi fuqarolar urushida g’olibni aniqlagan Montyel jangi.
– 1489 – Venetsiya o‘z qirolichasi Yekaterina Kornarodan Kiprni sotib oldi.
– 1730 – Sankt-Peterburg gerbi tasdiqlandi.
– 1794 – Amerikalik ixtirochi Eli Uitni paxta tozalash mashinasiga patent oldi.
– 1839 – Jon Gershel birinchi marta “fotografiya” atamasini qo‘lladi.
– 1861 – Sardiniya qiroli Viktor Emmanuil o‘zini Italiya qiroli deb e’lon qildi.
– 1900 – AQShning qog’oz va metall pullari “Oltin standarti” qonuniga binoan oltin bilan ta’minlangan.
– 1917 – Toshkentda jadid arboblari tashabbusi bilan ,,Sho‘royi Islomiya’’ tashkil etildi.
– 1930 – 11 yashar maktab o‘quvchisi Venetsiya Byorni 9-topilgan sayyoraga “Pluton” nomini berishni taklif qildi.
– 1939 – Nemis qo‘shinlari Chexoslovakiyani okkupatsiya qilishni boshladi.
– 1942 – Harbiy vaqt sharoitida AQSH prezidenti Franklin Ruzvelt shinalar saqlanishi uchun avtomobillarning harakatlanish tezligini soatiga 40 mil, etib cheklash taklifi bilan gubernatorlarga muraojaat qildi.
– 1956 – Birinchi videomagnitofon VR-1000 namoyish qilindi.
– 1966 – Xitoy AQSh vitse-prezidenti Gubert Xamfrining do’stlik taklifiga Iuda bo‘sasi nomini berdi.
– 1987 – O‘zbekiston Respublikasi Faxriylar tashkilotlari uyushmasi tuzildi.
– 1990 – SSSR Xalq Deputatlarining navbatdan tashqari III Qurultoyi Mixail Gorbachyovni prezident etib sayladi.
– 1993 – Andorra mustaqil davlat deb e’lon qilindi.
– 2000 – “O‘zbekiston Respublikasi xalq baxshisi” faxriy unvoni ta’sis etildi.
– 2004 – AQSHda ilk bora robot-avtomobillar poygasi oʻtkazildi. Hech qaysi robot marraga yetib kela olmadi.
– 2004 – Vladimir Putin Rossiya Federatsiyasi prezidentligining ikkinchi muddatiga saylandi.
TAVALLUDLAR:
– 1681 – Georg Filipp Teleman (1767) – nemis bastakori.
– 1728 – Ivan Polzunov (1827) – rus ixtirochisi, Rossiyadagi birinchi bug’ dvigatelini va dunyodagi birinchi ikki silindrli bug’ dvigatelini yaratgan.
Kun tarixi kanalidan olindi
– 1794 – Yuzef Bem (1850) – polyak qoʻmonmdoni.
– 1804 – Iogann Shtraus (1894) – avstriyalik bastakor, skripkachi.
– 1823 – Teodor de Banvil (1891) – fransuz yozuvchisi, shoir.
– 1833 – Lyusi Teylor (1910) – amerikalik birinchi ayol-dantist.
– 1835 – Jovanni Virjinio Skiaparelli (1910) – italyan astronomi.
– 1847 – Antoniu di Kastru Alvis – braziliyalik yozuvchi.
– 1854 – Paul Erlix (1915) – nemis vrachi va bakteriologi, Nobel mukofoti sohibi (1908).
– 1865 – Filoteo Alberini (1937) – italyan rejissyori, ixtirochi.
– 1879 – Albert Eynshteyn (1955) – nemis fizigi, nisbiylik nazariyasi muallifi, Nobel mukofoti sohibi (1921).
– 1886 – Vladimir Favorskiy (1964) – rus musavviri.
– 1891 – Amvrosiy Buchma (1957) – ukrain aktyori, rejissyor.
– 1912 – Iosif Rappoport (1990) – shoʻro genetigi.
– 1913 – Georgiy Gulia (1989) – abxaz yozuvchisi.
– 1925 – Jon Ueyn (1994) – ingliz yozuvchisi.
– 1928 – Frenk Borman – amerika fazogiri.
– 1930 – Kvinsi Jons – amerikalik bastakor.
– 1937 – Barot Boyqobilov (2006) – O‘zbekiston xalq shoiri.
– 1939 – Bertran Bliye – fransuz kinorejissyori.
– 1958 – Alber II – Monakoning hozirgi knyazi (2005-yildan).
– 1979 – Nikolya Anelka – fransuz futbolchisi.
– 1986 – Jeymi Bell – ingliz aktyori.
– 1997 – Simone Baylez – amerikalik gimnastikachi, 4 karra Olimpiya chempioni, 19 karra jahon chempioni.
– 1997 – Xarri Lavreysen – gollandiyalik velosportchi, ikki karra Olimpiya chempioni, ko’p karra jahon va Yevropa chempioni.
– 2008 – Ebbi Rayder Fortson – amerikalik aktrisa.