QON TOMIRLARI , QON AYLANISHI.
( Yangi Anatomiya 2019 – nashri !!! )
Qon va qon aylanish doirasining asosiy vazifasi kislorod va oziq moddalarni hujayralarga yetkazib berish hisoblanadi.
Asosiy qon aylanish organlari.
1. Yurak ✅
2. Arteriyalar ✅
3. Venalar ✅
4. Kapilyarlar. ✅
Arteriyalar —— > Yurakdan chiquvchi qon tomirlar.
Devori 3 qavatdan iborat.
1. Qalin elastik brikiruvchi to’qima ✅
2. Silliq muskulli qavat ✅
3. Bir qavat epiteliy. ✅
Venalar —— > Yurakka keluvchi qon tomirlar.
Devori 3 qavat arteriya devoriga o’xshash lekin birmuncha yupqa. ✅
Kapilyarlar —— > Hujayra va to’qimalarda gazlar almashinuvida ishitok etuvchi qon tomir hisoblanadi.
Devori bir qavat hujayralardan iborat epiteliy bilan qoplangan. Kapilyarlar qalinligi odam sochidan 50 marta ingichka. ✅
📌 Qon aylanish doirasi.
Odam organizmida asosiy ikkita qon aylanish doirasi mavjud.
1. Katta qon aylanish doirasi.
Chap qorincha — > Aorta — > Arteriya — > Buyrak arteriyasi ( Qon zararli moddalardan tozalanadi. ) — > Arteriola — > Kapilyar( To’qimaga kislorod va oziq moddalar berilib , Karbonag anhidrid va zararli qoldiq qonga chiqariladi. ) — > Venula — > Venalar — > Jigar Venasi ( Shuningdek oshqozondagi oziq moddalar ham Vena qon tomiri orqali jigarga keladi. ) — > Yuqori va pastki kovak vena — > O’ng bo’lmacha. ✅
2. Kichik qon aylanish doirasi.
O’ng qorincha — > O’pka arteriyalari — > Venula — > O’pka kapilyarlari ( Karbonat angidrid tashqi muhitga beriladi , kislorod Qonga o’tadi. ) — > Arteriola — > 4 ta o’pka venalari — > Chap bo’lmacha. ✅
Ko’rinishida organizmda qon aylanadi.
📌 Limfa sistemasi.
Organizmda qon aylanish bilan birga limfa aylanish sistemasi ham bo’lib organizmnda immunitetda ishtirok etadi.
Qon aylanishdan limfa aylanishning asosiy farqi Tomirlar to’qimalarga bormaydi balki , to’qimalardan boshlanadi.
Organizmda limfa tugunlari soni 460 tani tashkil etadi.
Limfa tugunida limfotsitlar harakatlanib vena qon tomirlariga quyiladi.
Limfa tomirlarida o’rtacha 1 – 1,5 l limfa suyuqligi harakatlanadi.
Bir kecha kunduzda 1200 – 1500 ml qon Vena qon tomirlariga quyiladi. ✅